Οριστικές αντωνυμίες
Οι λέξεις που χρησιμοποιούμε για να ξεχωρίσουμε ένα πρόσωπο ή ένα πράγμα από άλλα του ίδιου είδους λέγονται οριστικές αντωνυμίες και είναι οι εξής:
Το επίθετο ίδιος, ίδια, ίδιο μαζί με το οριστικό άρθρο ο, η, το → ο ίδιος, η ίδια, το ίδιο.
Το επίθετο μόνος, μόνη, μόνο, χωρίς άρθρο, μαζί με τον αδύνατο τύπο της προσωπικής αντωνυμίας → μόνος μου, μόνη μου, μόνο του.
Το σχολείο του κόσμου
Οι λέξεις: πώς, πού παίρνουν τόνο όταν:
1. M’ αυτές ξεκινούν ερωτηματικές προτάσεις:
Πώς πήγες στο θέατρο;
Mε ρώτησε πώς πήγα στο θέατρο.
Πού πήγες χθες;
Ήθελε να μάθει πού πήγα χθες.
2. Στις εκφράσεις
πού και πού, αραιά και πού, από πού και ως πού, πού να στα λέω! πώς! πώς και πώς.
Μια παράξενη παραγγελία
Σύνδεσμος είναι το άκλιτο μέρος του λόγου που χρησιμοποιείται για να συνδέσει προτάσεις ή λέξεις της ίδιας πρότασης μεταξύ τους.
Οι σύνδεσμοι διακρίνονται στις εξής κατηγορίες:
· Συμπλεκτικοί (και, ούτε, μήτε, ουδέ, μηδέ)
· Διαχωριστικοί (ή, είτε)
· Αντιθετικοί (μα, αλλά, παρά, όμως, ωστόσο ενώ, αν και, μολονότι, μόνο)
· Συμπερασματικοί (λοιπόν, ώστε, άρα, επομένως, που)
· Επεξηγηματικοί (δηλαδή)
· Ειδικοί (πως, που, ότι)
· Χρονικοί (όταν, σαν, ενώ, καθώς, αφού, αφότου, πριν, μόλις, προτού, ώσπου, ωσότου, όσο που, όποτε)
· Αιτιολογικοί (γιατί, επειδή, αφού)
· Υποθετικοί (αν, σαν άμα)
· Τελικοί (να, για να)
· Αποτελεσματικοί (ώστε, που)
· Εναντιωματικοί/Παραχωρητικοί
· Ενδοιαστικοί/Διστακτικοί (μη, μήπως)
· Συγκριτικοί (παρά)
· Βουλητικός (να)
Μετοχή (γραμματική)
Η μετοχή είναι ένας ρηματικός τύπος που φανερώνει χρόνο και διάθεση, και μοιάζει με όνομα Επίθετο αφού έχει γένη και κλίνεται.
Η μετοχή λοιπόν είναι κατά ένα μέρος ρήμα (χρόνος, διάθεση) και κατά ένα μέρος όνομα (γένος, κλίση), δηλαδή μετέχει και στα δύο είδη του λόγου.
Η ενεργητική μετοχή φανερώνει τον τρόπο που εκδηλώνεται η ενέργεια του ρήματος, και είναι άκλιτη. Έχει κατάληξη -οντας (π.χ. τρέχοντας) ή -ώντας (π.χ. τραβώντας).
Η παθητική μετοχή φανερώνει ότι η ενέργεια του ρήματος έχει επηρεάσει το υποκείμενο σε παρελθόντα χρόνο, και είναι κλιτή με τρία γένη και δύο αριθμούς. Έχει κατάληξη :
· συνήθως, -μένος, π.χ. φοβισμένος, κοιμισμένος.
· αν είναι προπαροξύτονη, -όμενος, π.χ. ερχόμενος. Ειδικά οι μετοχές που προέρχονται από ρήματα δεύτερης συζυγίας καταλήγουν σε -ώμενος, π.χ. περισπώμενος.
· αν είναι παροξύτονη, -ωμένος, π.χ. αγχωμένος.
Ορισμένες μετοχές, με την συχνή χρήση, μετατρέπονται σε ουσιαστικά, π.χ. η Οικουμένη (ήταν αρχικά η Οικουμένη Γη).
Το διαδίκτυο