lessons / E-wall

Ένα project φτιαγμένο από Εκπαιδευτικούς

Ενότητα 6: Οι φίλοι μας, οι φίλες μας

Φίλοι από άλλες χώρες

ΟΙ ΦΙΛΟΙ ΕΙΝΑΙ ΓΙΑ ΠΑΝΤΑ!

Καθαρεύουσα είναι η λόγια μορφή της Ελληνικής γλώσσας η οποία προτάθηκε τον 18ο αιώνα και χρησιμοποιήθηκε εκτεταμένα κατά τον 19ο και τον 20ό αιώνα στην Ελλάδα και την Κύπρο από συγγραφείς, εφημερίδες και το Κράτος.

Τη μορφή αυτή πρότεινε ο Αδαμάντιος Κοραής (1748-1834), Έλληνας φιλόλογος, επηρεασμένος από τις ιδέες του διαφωτισμού. Σκοπός του ήταν να «καθαριστεί» η ελληνική γλώσσα από τις ξένες επιδράσεις που είχε δεχτεί κατά τη μακρά παραμονή αυτών των εθνοτικών ομάδων στον ελληνικό χώρο.

Η καθαρεύουσα έχει πολλά στοιχεία από την αρχαία ελληνική γλώσσα και αποτελεί έναν ενδιάμεσο κρίκο με τη δημοτική γλώσσα. Στην καθαρεύουσα χρησιμοποιείται αποκλειστικά το πολυτονικό σύστημα.

Χρησιμοποιήθηκε από το επίσημο Ελληνικό κράτος μέχρι το 1976, οπότε και καταργήθηκε η χρήση της από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων Γεώργιο Ράλλη και επιβλήθηκε η χρήση της νεοελληνικής δημοτικής γλώσσας σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στη διοίκηση. Αρκετά στοιχεία της πέρασαν στη δημοτική, κυρίως φράσεις της δοτικής όπως «εν ψυχρώ», «μα τω Θεώ» κ.τ.λ.


Αντιστοίχισε τις λέξεις της καθαρεύουσας με αυτές της δημοτικής

 

Αποτελεσματικές, συμπερασματικές προτάσεις

Οι φίλοι μας, οι φίλες μας - Τελικές, αποτελεσματικές προτάσεις
Επιρρηματικοί προσδιορισμοί του αποτελέσματος. Εισάγονται με τους συνδέσμους ώστε, που, με το σύνδεσμο να, ή με εκφράσεις που χρησιμοποιούνται ως αποτελεσμα-τικοί σύνδεσμοι ώστε να, που να, για να, κ.λπ. Φανερώνουν ποιο είναι το αποτέλε-σμα του περιεχο-μένου της πρότα-σης που προσδιο-ρίζεται π.χ. Δεν έβρισκε καιρό, ώστε να μας πει ένα παραμύθι. Με τους συνδέσμους ώστε, που έχουν άρ-νηση δε(ν), ενώ με τις εκφράσεις που έχουν να έχουν άρνηση μη(ν).

 

Ομώνυμες – παρώνυμες λέξεις ,  Οικογένειες λέξεων

Οι φίλοι μας, οι φίλες μας - Ομώνυμα, Παρώνυμα

Ομώνυμα λέγονται οι λέξεις που προφέρονται με τον ίδιο τρόπο, αλλά

έχουν διαφορετική σημασία και (συνήθως) γράφονται διαφορετικά:

π.χ. ψηλός (= που έχει μεγάλο ύψος), ψιλός (= λεπτός)
     κλίμα (= καιρικές συνθήκες),   κλήμα (= το αμπέλι).

Στα παραπάνω παραδείγματα οι ομώνυμες λέξεις ψηλός– ψιλόςκλίμα–

κλήμα έχουν διαφορετική ορθογραφία. Αυτό συμβαίνει συνήθως.

Όμως  υπάρχουν και ομώνυμα με την ίδια ορθογραφία:

π.χ. ταινία (= κινηματογραφικό έργο),

ταινία (= σκουλήκι που ζει ως παράσιτο στο έντερο του ανθρώπου).

Παρώνυμα λέγονται οι λέξεις που μοιάζουν αρκετά στην προφορά, αλλά

έχουν διαφορετική σημασία και γράφονται διαφορετικά:

π.χ. σφήκα – σφίγγα
αμυγδαλιές – αμυγδαλές  

       καμάρα – κάμαρα

       αχόρταγος – αχόρταστος        στήλες – στύλος

       στερώ – υστερώ      

       τεχνητός – τεχνικός

Όταν τα παρώνυμα ξεχωρίζουν μόνο από τον διαφορετικό τονισμό, λέγονται τονικά παρώνυμα:

π.χ. σκεπή – σκέπη νομός – νόμος θολός – θόλος γερός – γέρος

περνώ – παίρνω  φορά – φόρα

Ιστορίες με φίλους

Οι φίλοι μας, οι φίλες μας - Ευθύς, πλάγιος λόγος

Μπορούμε να μετατρέψουμε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο και το αντίστροφο ως εξής: Ευθύς λόγος. Πλάγιος λόγος. Η Μητέρα ρώτησε τη Θεολογία: Γιατί άργησες; Εκείνη απάντησε: – Είχα πολλή δουλειά. Η μητέρα ρώτησε τη Θεολογία γιατί άργησε κι εκείνη απάντησε πως είχε πολλή δουλειά.

Οι φίλοι τραγουδάνε

Οι φίλοι μας, οι φίλες μας - Αντωνυμίες λειτουργία, κλίση

Τα είδη των προτάσεων ανάλογα με το περιεχόμενο

Οι φίλοι μας, οι φίλες μας - Είδη ανεξάρτητων προτάσεων

Οι φίλοι γιορτάζουν

Νίκος Ζωιδάκης - Μαντινάδες Κοντυλιά | Official Audio Release

 

Οι μαντινάδες

Η λέξη μαντινάδα προέρχεται από την Ενετική λέξη Matinada που σημαίνει νυχτερινό τραγούδι του έρωτα ή του ερωτευμένου. Σύμφωνα με κάποιους προέρχεται από την ελληνική λέξη μαντάτα = ειδήσεις.

Περιζήτητοι στις παρέες ήταν οι μαντιναδολόγοι ή ριμαδόροι. Σε περίπτωση που συναντιόντουσαν  σε ένα γλέντι δύο ή και περισσότεροι ριμαδόροι τότε αυτοί αναμετριόνταν στα λεγόμενα «ντρακαρίσματα» ή «κοντραρίσματα». Σε αυτά κάθε μαντινάδα έρχεται σαν απόκρουση ή γελοιοποίηση εκείνης που ειπώθηκε από τον αντίπαλο πρωτύτερα.

Μαντινάδες συναντάμε σε αρκετά μέρη της Ελλάδας. Το πρώτο στιχάκι που μπορεί να χαρακτηριστεί ως μαντινάδα χρονολογείται στο 13ο αι. Ιδιαίτερη ανάπτυξη έχουν γνωρίσει οι μαντινάδες στην Κρήτη, όπου συνοδεύονται από την Κρητική μουσική. Τραγουδιούνται σε γάμους, βαπτίσια, κατά τη διάρκεια γλεντιού ή χορών. Μέσα από τις μαντινάδες ο λαός εκφράζει τα συναισθήματά του, τις σκέψεις του.

Συμπλήρωσε τις μαντινάδες

 

 

Περιηγηθείτε στις σελίδες αυτές, για να εντρυφήσετε

στη συνοχή ενός κειμένου, τις διαρθρωτικές λέξεις, τη λειτουργία και τα είδη τους!

 

Πρόκειται για μια τράπεζα ηλεκτρονικών εργαλείων, ασκήσεων, οπτικοακουστικού υλικού, χωρισμένο ανά τάξη, μάθημα και διδακτική ενότητα. Έτσι ο εκπαιδευτικός μπορεί απλώς να μπαίνει στην ενότητα που έχει να διδάξει την κάθε ημέρα και να χρησιμοποιεί το υλικό, είτε μέσω προτζέκτορα/διαδραστικού πίνακα, είτε να το διαμοιράζει με link στους μαθητές του, ή ακόμα και να κατεβάζει αρχεία και να τα μεταφορτώνει στην προσωπική του σελίδα στο e-me, ώστε να δημιουργεί το προσωπικό του αρχείο.

Πρόκειται για υλικό που δημιουργήθηκε κατά κύριο λόγο την περίοδο της καραντίνας από συναδέλφους εκπαιδευτικούς από όλη την Ελλάδα και ταξινομήθηκε, ώστε να είναι ανοικτό και προσβάσιμο σε όλους.

Για επικοινωνία μέσω email

Για περισσότερα νέα ακολουθήστε τα κοινωνικά μας δίκτυα 
FB / Instagram / Twitter / Pinterest
Κύλιση προς τα επάνω