Βήματα καθημερινής μελέτης της ορθογραφίας
1. Διαβάζω δυνατά το κείμενο που έχω για αντιγραφή και ορθογραφία.
2. Στις άγνωστες λέξεις της ορθογραφίας βάφω με έντονο χρώμα τα γράμματα και τις καταλήξεις που πρέπει να προσέξω.
3. Γράφω την αντιγραφή και ελέγχω για λάθη.
4. Ακούω πολύ προσεκτικά την ορθογραφία και την γράφω.
5. Μόλις τελειώσω ελέγχω κοιτάζοντας την αντιγραφή και υπογραμμίζω τα λάθη μου.
6. Αντιγράφω 3 φορές τις λέξεις που έχουν λάθος κάνοντας τα γράμματα που δεν έγραψα σωστά λίγο μεγαλύτερα και τα χρωματίζω.
7. Ακούω και ξαναγράφω την ορθογραφία.
Δραστηριότητες για καλύτερη ορθογραφία
Κάντε συχνές επαναλήψεις τους κανόνες της ορθογραφίας που υπάρχουν στα βιβλία της γλώσσας της αντίστοιχης τάξης.
Δώστε έμφαση στην αναγνώριση του είδους και του ρόλου των μερών του λόγου μέσα από κείμενα του βιβλίου. Δεν έχει νόημα να γνωρίζει τους κανόνες των ρημάτων για παράδειγμα, χωρίς όμως να μπορεί να αναγνωρίσει ποια είναι τα ρήματα σε ένα κείμενο.
Χρησιμοποιήστε τον υπολογιστή. Σε ένα αρχείο τύπου word υπαγορέψτε στο μαθητή λέξεις και φράσεις. Αν υπάρχουν λέξεις με λάθος ο αυτόματος ορθογράφος θα τις υπογραμμίσει με κόκκινο χρώμα. Τότε αφού σκεφτεί τους κανόνες πρέπει να τις διορθώσει.
Προσοχή! Ο ρυθμός με τον οποίο γράφει ο κάθε μαθητής δεν είναι ίδιος, ιδιαίτερα στις μικρές τάξεις. Εξετάστε λοιπόν σε πρώτη φάση αν η δυσκολία του μαθητή οφείλεται στο ότι δεν προλαβαίνει την υπαγόρευση της ορθογραφίας στην τάξη και συζητήστε το με το δάσκαλο.
Να θυμάστε να τονώνετε τόσο την αυτοπεποίθηση του παιδιού όσο και την ικανότητά του στην ορθογραφία, επιβεβαιώνοντάς την με κάθε ευκαιρία. Το κίνητρο είναι πολύ σημαντικό, καθώς τα παιδιά είναι πολύ πιο πιθανό να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στην ορθογραφία όταν η διαδικασία είναι διασκεδαστική, ελκυστική και ενδιαφέρουσα.
Το θετικό αποτέλεσμα είναι ένα συναίσθημα ικανοποίησης για όλους. Το παιδί βλέποντας την εξέλιξή του, θα νιώσει χαρά και αυτοπεποίθηση και θα αποκτήσει κίνητρο για να γίνει ακόμα καλύτερο, ενώ ο γονιός θα νιώσει περηφάνια και ανακούφιση.
Βαγγέλης Αλεξόπουλος
Στη χώρα μας η μέθοδος εκμάθησης της ορθογραφίας είναι απλή. Χρειάζεται μόνο να κάνει ο εκπαιδευόμενος 4 φορές αντιγραφή στο κίτρινο/ κόκκινο/ πράσινο τετράδιο και άλλη μια φορά ακόμη σε ένα φύλλο χαρτί.
Αν δεν λειτουργήσει αυτός ο τρόπος, τι μπορεί να συμβαίνει;
Εφόσον η συγκεκριμένη μέθοδος έχει εφαρμοσθεί κατ’ επανάληψη με τα ίδια αποτελέσματα, μήπως είναι καιρός να επανακαθορίσουμε το λόγο που μπορεί ένας μαθητής να έχει αυτή την απόδοση; Η απάντηση δυστυχώς δεν είναι εύκολο για να δοθεί. Οι παράγοντες που επηρεάζουν είναι πολλοί (ατομικοί, πολιτισμικοί, περιβαλλοντικοί, βιολογικοί κλπ) και η σχέση μεταξύ τους είναι αμφίδρομη.
Με βάση τη διεθνή βιβλιογραφία, σε αρκετές χώρες του κόσμου η ορθογραφία προσεγγίζεται από κάθε πλευρά της, εφόσον είναι κύριο συστατικό της γλώσσας, χωρίς να θεωρείται το παιδί ότι έχει κάποια ειδική εκπαιδευτική ανάγκη.
Από που ξεκινάμε λοιπόν;
Κρίνεται σημαντικό να αναζητήσουμε το τι ακριβώς δυσκολεύει περισσότερο τον κάθε μαθητή ξεχωριστά και ειδικότερα ποιο κομμάτι της λέξης είναι λανθασμένο (κάνει λάθη στο θέμα ή την κατάληξη της λέξης;). Επίσης, μελετάμε εάν έχει κατανοηθεί ο γραμματικός κανόνας της λέξης (ως προς την κατάληξη κυρίως). Έπειτα ελέγχουμε αν το παιδί μπορεί να ξεχωρίσει τα φωνήματα μιας λέξης (φωνολογική ενημερότητα) και αν γράφει ό,τι ακούει (φωνημική επίγνωση). Σε περίπτωση που αυτά τα βήματα πραγματοποιούνται με επιτυχία, επιχειρούμε να εξετάσουμε την πιθανότητα να υπάρχει ασθενής ακουστική/ οπτική μνήμη εργασίας, να μην μπορεί δηλαδή να επεξεργαστεί ή να συγκρατήσει τις πληροφορίες που δέχεται το παιδί.
Τρόποι αντιμετώπισης (με βάση το γλωσσικό τρίγωνο):
- Κιναισθητική οδός
- Ακουστική οδός
- Οπτική οδός
- Χρησιμοποιήστε χρώματα στα δύσκολα σημεία της λέξης.
-
Δημιουργήστε μία ιστορία για την όψη του κάθε γράμματος.
-
Εφαρμόστε την εικονογραφική μέθοδο για να θυμηθεί την ορθογραφία δύσκολων λέξεων.
-
Διαχωρίστε το θέμα της λέξης από την κατάληξη.
-
Δημιουργήστε με τα γράμματα της λέξης παζλ.
-
Μπερδέψτε τις συλλαβές της λέξης και ενώστε τες ξανά.
-
Φτιάξτε μία λέξη, που δεν υπάρχει (ψευδολέξη), γράφοντας την ανάμεσα σε άλλες και ζητήστε του να τη βρει.
-
Τοποθετήστε εικόνες και λέξεις και κάντε αντιστοίχιση.
-
Γράψτε τη λέξη με δαχτυλομπογιές, κόψτε τα γράμματα με ψαλίδι.
-
Αξιοποιήστε την οικογένεια λέξεων για την ομαδοποίηση κοινών φωνημάτων.
-
Διορθώστε τα λάθη της ορθογραφίας και ζητήστε να τα ξαναγράψει κρύβοντας κάθε φορά το γράμμα που πρέπει να θυμηθεί (τακτές επαναλήψεις).
-
Όταν κατακτήσει την ορθογραφία της λέξης, γράψτε τη λάθος, δώστε του χρόνο να την ανακαλέσει και να κάνει τις απαραίτητες διορθώσεις.
-
Διαβάστε του μια λέξη και ζητήστε του να αφαιρέσει την τελευταία συλλαβή που άκουσε.
Συνεπώς, πριν ματαιωθείτε, παρατηρήστε το φαινόμενο και δώστε χρόνο στον μαθητή να μπορέσει να νιώσει άνετα κάθε φορά που γράφει.
Καλομοίρα Ζαπάντη